Nu we ruim in het tweede kwartaal van 2020 zitten en we al 9 weken ‘corona crisis’ overleefd hebben, ben ik in mijn rol als communicatiespecialist eens stil gaan staan bij de invloed hiervan op leiderschap, bedrijfscultuur en de branding van organisaties. De enorme wijzigingen die hebben plaatsgevonden van het fysiek aanwezig zijn op een werklocatie naar het digitaal aanwezig zijn vanuit een thuislocatie, heeft ook een invloed op de leiderschapsstijl van het management in een organisatie en daarmee op de bedrijfscultuur en ook op de branding van de organisatie. Sterker nog, het heeft invloed op de hele bedrijfsvoering en dus ook op het corporate communicatiebeleid van organisaties.
Daar waar u voorheen vanuit een kantooromgeving even bij een collega binnen liep, of de deur van de directeur altijd open staat, is dit in een digitale omgeving net iets lastiger. Het niet fysiek plaats vinden van afspraken brengt ook met zich mee dat je elkaars non-verbale communicatie niet zo makkelijk leest. Een houding of gebaar, kleur en geur, de stemintonatie, het zijn elementen die toch net iets anders overkomen vanachter het beeldscherm. Een ander element is dat de ene medewerker het thuiswerken makkelijker kan managen dan de ander. Dit geldt zowel voor de persoon zelf en hoe hij of zij kan omgaan met de huidige ontwikkelingen, privé en zakelijk, als hoe dit thuiswerken wordt gemanaged in de gezinssituatie.
Leiderschap anno 2020 plaatst bestaande skills in een nieuw bewustzijnsjasje. Het vraagt om andere vaardigheden van iedereen als het om bijvoorbeeld klantcontact gaat. Hoe onderhoudt u nu een bestaande relatie nu we elkaar niet meer even zomaar bellen omdat iedereen in vergaderblokken zit? We treffen elkaar niet meer op congressen, opleidingen of evenementen en daarmee zijn de informele contactmomenten om een prospect te ontmoeten of een bestaande relatie te onderhouden een stuk minder geworden. Koud bellen is nog steeds niet echt prettig. En ook dit vraagt om andere vaardigheden. De collega die met zijn of haar vlotte babbel snel contact maakt, kan wel eens heel veel moeite hebben met telefonische acquisitie of onderhoudende gesprekken. De neuzelfase bij binnenkomst waar je even naar een plattegrond of portretje van de kinderen kunt verwijzen, die is er niet. Zakelijk hebben we dus wat andere vaardigheden nodig en hier mogen managers zich bewust van worden. De communicatie in de leiderschapsstijl verandert ook.
Ik heb het over intern leiderschap waarop u medewerkers anders aanstuurt of bijstuurt dan op de bedrijfsvloer. Dit gaat over de verbinding zoeken en het contact houden met uw eigen medewerkers en team. Wat we nu zien is dat het thuiswerken ook, of beter gezegd, meer verantwoordelijkheid en leiderschap van de medewerker zelf vraagt! Ook de medewerker moet nadenken over een nieuwe manier van verbinding zoeken met elkaar en met de klant en ook met de prospect. Hij moet zijn zakelijke en privé agenda vanuit een andere hoek managen terwijl dit voorheen makkelijker te scheiden was. Dan kuste je je partner ‘s ochtends gedag en stapte je in de werkenergie en ’s avonds als je de auto weer op de oprit parkeert dan ben je thuis en is er een duidelijkere scheiding dan dat je nu je bed uitrolt, de trap af naar de keukentafel waar je je laptop opstart. En ’s avonds niet weer dichtklapt omdat deze morgen toch weer aan moet en je dus ongemerkt om 23u ’s avonds nog mails aan het wegwerken bent. Het vraagt om bewustzijn in nieuw leiderschap van de manager en bewustzijn in nieuwe verantwoordelijkheden van de medewerker.
Deze wijzigingen in de werkplekken heeft ook een directe invloed op de bedrijfscultuur van een organisatie. (Dus ook van die van onze klant.)
Leiderschapskwaliteiten hangen nauw samen met de gecreëerde bedrijfscultuur. Bovengenoemde betekent dat onze normen en waarden, zaken die veranderlijk zijn in de tijd zoals werktijden, pauzes ed., wellicht wat wijzigen. Hechtten we voorheen waarde aan een 8 tot 17 u werktijd, hebben we nu vaak de behoefte tussen twee digitale meetings door even de benen buiten te strekken. Of te sporten ‘s ochtends, tijd voor de kinderen te maken tussen de middag en plannen we ‘s avonds een extra blok werktijd. Voor een ieder geldt dat de tijdsblokken van de digitale agenda heel statisch zijn en dit lijkt structuur te geven maar deze vorm van vergaderen vraagt om fysieke beweging en ontlading na een gesprek.
Een ander element van de bedrijfscultuur zijn kernprincipes, waarden die hun betekenis houden ongeacht het tijdsbeeld. Het is interessant om te kijken hoe we deze basiswaarden in de huidige organisatiecultuur vorm kunnen geven. De bedrijfscultuur vind je ook terug in het kantoorpand, de werkplekken, de omgang met elkaar, elementen die in veel organisaties nu even afwezig zijn. En misschien wel blijven. We kunnen nadenken hoe we de werkplekken voor onze medewerkers willen faciliteren zodat ze aan onze basiswaarden voldoen. Mogen wij wensen of eisen stellen aan de thuiswerkplek van de medewerkers? En andersom. En hoe zou dat er dan uit mogen zien? Het zijn corporate communicatie vraagstukken die de afgelopen weken door mijn gedachten gaan.
Hierbij komen we automatisch op het laatste aspect wat ik in dit stuk wil aanhalen, de branding.
De merkessentie van de organisatie blijft hetzelfde. Maar hoe is de merkbeleving bij onze klanten? We ontvangen klanten niet meer op ons nostalgisch of modern, eigentijds kantoor, maar met de keukenkastjes of strijkplank op de achtergrond. We geven geen indruk weg tijdens een event of congres waar ons logo zichtbaar is en de uitstraling van onze collega’s veel doet. Wat betekent dit voor de blauwdruk van de merkidentiteit.
Persoonlijk denk ik dat het nu een mooie kans is om samen met uw team te werken aan een sterke band en daarmee een sterke bedrijfscultuur. Juist nu zijn er kansen om de organisatie op een eigen wijze zichtbaar te profileren en te werken aan een sterke merkidentiteit. Intern zijn er legio mogelijkheden om het contact op een geheel nieuwe wijze te versterken tussen collega’s. Extern zou u nu kunnen kijken of een meeting die door u gefaciliteerd wordt, een duidelijk herkenbaar profiel krijgt. Van uitnodiging, tot eenduidige presentaties, een herkenbare achtergrond voor alle deelnemers, tot een goede opvolging en after sales.
Want een crisis draagt ook een kans in zich en met dit schrijven wil ik de kansen benadrukken die ik zie vanuit corporate communicatie perspectief. De eerste stap is bewustwording hiervan, en dat heb ik hopelijk nu bij u bereikt…